Tajik Air
| |||||||
| Tashkil topgan | 1924-yil 3-sentabr | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Havo tuguni | Dushanbe xalqaro aeroporti | ||||||
| Park hududi | 4 | ||||||
| Parvoz yoʻnalishlari | 3 | ||||||
| Egasi | Tojikiston hukumati | ||||||
| Bosh qarorgohi | Dushanbe, Tojikiston | ||||||
| Muhim shaxslar | Parviz Shodmonzoda[1], Bosh direktor | ||||||
| Sayti | tajikairlines.com/ | ||||||
Tajik Air (huquqiy jihatdan Davlat unitar aviatsiya korxonasi (tojikcha: Тоҷикӣ Эйр) Tojikistondagi aviakompaniya hisoblanadi. Uning bosh ofisi Dushanbe shahridagi Dushanbe xalqaro aeroportida joylashgan[2]. Aviakompaniyaning asosiy markazi Dushanbe xalqaro aeroportida joylashgan, oʻtmishda u Xoʻjand shahridagi Xoʻjand aeroportida ikkinchi darajali havo tugunini ham saqlab qolgan edi.
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Aviakompaniyaning birinchi parvozi 1924-yil 3-sentyabrda Yunkers F.13 samolyotida Buxorodan Dushanbega amalga oshirilib, Tojikistonda fuqaro aviatsiyasini rivojlantirish tashabbusi bilan chiqdi. Birinchi samolyot poytaxtda avtomobildan ikki yil oldin va poezddan besh yil oldin paydo boʻlgan. Stalinobod aerodrom majmuasi yaratildi va Pomir togʻ tizmalarida yangi yoʻnalishlar yoʻlga qoʻyildi. 1930-yilda Dushanbeda birinchi darajali aeroport qurildi. Bir yildan soʻng Koʻlob, Gʻarm, Panj va Dangʻarada aeroportlar qurildi, ularda Dushanbedan muntazam reyslar amalga oshirildi. Havo floti kengayishi bilan Tojikiston aviatsiyasi jadal rivojlandi. Havo transporti mamlakat xalq xoʻjaligining muhim tarmogʻiga aylandi. Tojikiston aviatsiyasi poytaxt bilan borish qiyin boʻlgan Vanj, Roʻshon, Shugʻnon, Bartang, Yagʻnob va boshqa vodiylardagi baland togʻli aholi punktlari oʻrtasida muntazam aloqani taʼminlab, Pomir, Qorategin kabi togʻli hududlari yoʻlovchilarining safar vaqtini qisqartirdi, Vaxsh, Hisor vodiylari oʻnlab, yuzlab marta gullaydi. 1937-yil mart oyida fuqaro havo flotining Tojikiston hududiy boshqarmasi tashkil etildi[manba kerak].
1945-yilda Tojikiston fuqarolik havo floti boshqarmasi (TU GVF) yangi Lisunov Li-2 va Yunkers Ju 52 samolyotlarini qabul qildi. Li-2 samolyoti ekipajining birinchi parvozi Stalinobod — Moskva yoʻnalishi boʻyicha amalga oshirildi. 1950—1960-yillarda Tojikistonda aviatsiya respublika xalq xoʻjaligining taraqqiy etgan tarmoqlaridan biri boʻldi. 1951-yildan Antonov An-2 samolyotlari Tojikiston fuqarolik havo floti departamenti flotida qoʻllanila boshlandi va 1954-yilda Ilyushin Il-12 samolyotlari olib kelindi, ular bilan Stalinobod — Sochi yoʻnalishi boʻyicha birinchi parvoz amalga oshirildi. 1956—1964-yillarda flotga Ilyushin Il-14, Ilyushin Il-18 va Antonov An-6 (An-2 ning takomillashtirilgan versiyasi), shuningdek Mil Mi-4 vertolyotlari qoʻshildi.
Tojikiston aviatorlari hamisha mamlakat ijtimoiy-iqtisodiy salohiyatini yuksaltirishning oldingi qatorida bo‘lgan. Birinchi marta 1959-yilda B. M. Vorobyev Sarez koʻli muziga samolyotni (An-6) qoʻndirdi. 1960-yilda Stalinobod — Moskva yoʻnalishi boʻyicha birinchi parvoz Ilyushin Il-18 tomonidan amalga oshirildi. TU GVF tuzilmasi kengaytirildi va rivojlantirildi.
1959-yilda Leninobod aviatsiya korxonasi, bir yildan so‘ng Ko‘lob aeroporti tashkil etildi. 1960-yil 3-martda yoʻlovchi terminali va uchish-qoʻnish yoʻlagi foydalanishga topshirildi. Stalinobod — Frunze — Olmaota — Novosibirsk yoʻnalishi ochildi. 1970—80-yillarda Tojikiston fuqaro aviatsiyasi boshqarmasi uchuvchilari va navigatorlari Tupolev Tu-154, Yakovlev Yak-40, Antonov An-26 va Antonov An-28 kabi samolyotlarni oʻzlashtirdilar. 1979-yilda Afgʻonistonga birinchi parvoz Il-18 samolyoti tomonidan gumanitar missiyada amalga oshirildi. 1984-yilda mahalliy aviakompaniyalarda oʻrindiqlarni bron qilish uchun „Sirena“ avtomatik bron qilish tizimi joriy etildi. 4 yil ichida Tojikiston fuqaro aviatsiyasi boshqarmasi boshqaruv va rejalashtirishning yangi shartlariga oʻtdi.
Yak-40 va An-28 samolyotlaridan foydalanish samaradorligiga koʻra, Tojikiston fuqaro aviatsiyasi boshqarmasi SSSR Havo flotida birinchi oʻrinni egalladi. 1990—1991-yillarda aviatsiya korxonasining samolyot-vertolyot parki Ilyushin Il-76 va Tupolev Tu-154M samolyotlari va Mil Mi-8 vertolyotlari bilan kengaytirildi. Oʻrta Osiyoda birinchi „Zardak“ transponderi qurildi va Dushanbe-Urumchi yoʻnalishida havo qatnovi ochildi[3].
2019-yilning 14-yanvarida Tajik Air aviakompaniyasi 2019-yil noyabrigacha barcha operatsiyalarni to‘xtatdi[4]. Oʻshandan beri aviakompaniya oʻz faoliyatini qayta boshlagan[5].
Parvoz manzillari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Tajik Air 2019-yil noyabr holatiga koʻra quyidagi yoʻnalishlarga parvozlarni amalga oshirmoqda[6]:
| Mamlakat | Shahar | Aeroport | Eslatmalar | Manbalar |
|---|---|---|---|---|
 Ozarbayjon
|
Boku | Haydar Aliyev xalqaro aeroporti | Tugatilgan | |
 Hindiston
|
Dehli | Indira Gandi xalqaro aeroporti | [6] | |
 Eron
|
Tehron | Imom Xumayniy nomidagi Tehron xalqaro aeroporti | Tugatilgan | |
 Qozogʻiston
|
Olmaota | Olmaota xalqaro aeroporti | Tugatilgan | |
 Qirgʻiziston
|
Bishkek | Manas xalqaro aeroporti | Tugatilgan | |
 Rossiya
|
Moskva | Domodedovo xalqaro aeroporti | ||
| Rossiya
|
Novosibirsk | Tolmachevo aeroporti | Tugatilgan | |
| Rossiya
|
Sankt-Peterburg | Pulkovo aeroporti | Tugatilgan | |
| Rossiya
|
Surgut | Surgut xalqaro aeroporti | Tugatilgan | |
| Rossiya
|
Yekaterinburg | Koltsovo xalqaro aeroporti | Tugatilgan | |
 Tojikiston
|
Dushanbe | Dushanbe xalqaro aeroporti | Habi | |
| Tojikiston
|
Xorugʻ | Xorugʻ aeroporti | Tugatilgan | |
| Tojikiston
|
Xoʻjand | Xoʻjand aeroporti | Tugatilgan | |
| Tojikiston
|
Boxtar | Boxtar xalqaro aeroporti | Tugatilgan | |
 Ukraina
|
Kiev | Boryspil xalqaro aeroporti | Tugatilgan | |
 Birlashgan Arab Amirliklari
|
Sharja | Sharja xalqaro aeroporti | Tugatilgan |
Aviaparki
[tahrir | manbasini tahrirlash]Aviaparkning joriy holati
[tahrir | manbasini tahrirlash]2023-yil fevral holatiga koʻra, Tajik Air aviaparki quyidagi samolyotlardan iborat[7][8]:
.jpg)
| Samolyot | Xizmatda | Buyurtmalar | Yoʻlovchilar | Eslatmalar |
|---|---|---|---|---|
| Antonov An-28 | 2 | — | 17 | |
| Boeing 757-200 | 1 | — | 239 | |
| Mil Mi-8 | 1 | — | 24 | |
| Jami | 4 | 0 |
Aviaparkining avvalgi holati
[tahrir | manbasini tahrirlash]Tajik Air oʻtmishda turli xil samolyotlardan foydalangan [manba kerak]:
- Antonov An-24
- Antonov An-26
- Boeing 737-200
- Boeing 737-300
- Boeing737-400
- Boeing 737-500
- Boeing 737-800
- Boeing 747SP
- Boeing 767-300
- Bombardier CRJ200
- Junkers F.13
- Junkers Ju 52
- Lisunov Li-2
- Mil Mi-8
- Tupolev Tu-134A
- Tupolev Tu-154B
- Tupolev Tu-154M
- Xian MA60
- Yakovlev Yak-40
Baxtsiz hodisalar va falokatlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- 1993-yil 17-iyun kuni Antonov An-26 samolyoti Gruziyaning Batumi shahridan Ozarbayjonning Boku shahriga parvoz qilayotganda notinch vaziyatga tushib qolgan. Samolyot bortidagi 33 kishining barchasi halok boʻlgan[9].
- 1993-yil 28-avgustda Yakovlev Yak-40 samolyoti Dushanbega parvoz qilayotganda Xorugʻda uchish chogʻida halokatga uchradi. Barcha 5 ekipaj aʼzosi va 81 yoʻlovchidan 77 nafari halok boʻldi. Samolyot 28 yoʻlovchini tashishga moʻljallangan, biroq haddan tashqari koʻp odam bortda boʻlgan. Ekipaj aʼzolarini qurollangan odamlar uchishga majbur qilishgan[10].
- 1997-yil 15-dekabrda Tajikistan Airlinesning 3183-reysi, Tupolev Tu-154B samolyoti Birlashgan Arab Amirliklarining Sharja shahrida qo‘nishga yaqinlashishi juda past bo‘lganligi sababli halokatga uchradi. Bortdagi 86 kishidan faqat bittasi, Sergey Petrov tirik qolgan[11][12].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Emomali Rahmon dismisses high-ranking officials in Tajikistan“. centralasia.news (2022-yil 1-oktyabr).
- ↑ "Directory: World Airlines."
- ↑ „TajikAir.TJ – Таджикские Авиалинии – ТАРИФЫ“ (2012-yil 18-fevral). 2012-yil 18-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 21-may.
- ↑ aerotelegraph.com — „Tajik Air: World’s eight-oldest airline ceases operations“ (German) 16 January 2019
- ↑ „Tajik Air resumes flight operations“ 27 July 2019
- ↑ 6,0 6,1 „Tajik Air resumes its flights to India's New Delhi, Somon Air to fly there from December 1st – C.A.A.N“. caan.asia (2019-yil 27-noyabr). Qaraldi: 2019-yil 28-noyabr.
- ↑ planespotters.net — Tajik Air retrieved 16 January 2019
- ↑ „Авиакомпания Таджик Эйр: купить авиабилеты на самолет онлайн, бронирование билетов, продажа электронных билетов на самолет, цены, авиабилеты Душанбе Москва Душанбе от 188 евро, расписание и покупка на официальном сайте“. 2018-yil 1-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 17-iyul.
- ↑ „Accident description“. Aviation Safety Network. Qaraldi: 2009-yil 5-sentyabr.
- ↑ „ASN Aircraft accident Yakovlev 40 87995 Khorog“. aviation-safety.net. Qaraldi: 2015-yil 3-dekabr.
- ↑ „Aircraft accident Tupolev Tu-154B-1 EY-85281“. Aviation Safety Network. Qaraldi: 2020-yil 25-noyabr.
- ↑ „One survivor of air crash, 85 are victims“. The Bryan Times (1997-yil 16-dekabr). Qaraldi: 2020-yil 25-noyabr.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Rasmiy sayti
- Rasmiy sayti (ruscha)
- Rasmiy sayti (tojikcha)
- Official Website (Archive: 2003-2007)